We zijn een bierland, cafés zijn onze nationale trots, en toch sloten bijna 600 Vlaamse kroegen het voorbije jaar de deuren. Wat is er precies aan de hand? Wij doken in de cijfers tijdens onze zoektocht naar het Beste Café van Vlaanderen“Misschien moeten we vaker onze smartphone wegleggen, en samen iets gaan drinken. En da’s niet alleen goed voor de sector.”

8.984. Zoveel cafés telt Vlaanderen anno 2019. Meer nog: bijna één vierde van onze horeca bestaat uit bars. Een stevig en indrukwekkend aantal, zou je denken. Maar in werkelijkheid is de hoeveelheid kroegen nog maar een schim van wat het ooit geweest is. “Midden jaren 90 telden we in Vlaanderen volgens Statbel nog ruim 18.000 cafés. Een kwarteeuw later blijft daar slechts de helft van over”, zegt Matthias De Caluwe, CEO van Horeca Vlaanderen.

Zware klap voor Vlaanderen

Elk zichzelf respecterend dorp heeft een café, maar toch staan we steeds meer voor een gesloten deur. Wanneer we alle Vlaamse provincies samentellen over een periode van vier jaar, dan komen we uit bij een verlies van net geen 1.200 cafés. In het Oost-Vlaamse straatbeeld zijn er sinds 2015 maar liefst 347 cafés verdwenen. Ook in West-Vlaanderen en Antwerpen doekten meer dan 250 eigenaars hun kroeg op.

Maar vooral het voorbije jaar was de klap stevig voelbaar. In het tweede kwartaal van 2018 waren er nog 597 cafés meer dan na dat van 2019. Wat is er plots aan de hand?

Snel naar de nachtwinkel

“Het is inderdaad onmiskenbaar een bijzondere daling. En er zijn verschillende oorzaken”, zegt De Caluwe. “Een samenleving verandert constant, en dat is voor onze horecasector niet anders. Vroeger ging je bijvoorbeeld vaker gewoon op café om te horen hoe de week van je vriendenkring was geweest of om nieuwe mensen te ontmoeten. Vandaag verlopen sommige contacten vaker eerst via sociale media. Misschien moeten we daar een beter evenwicht in vinden: onze smartphones vaker wegleggen in het voordeel van een koffie, cola of pint. Dat is niet alleen goed voor onze sector, maar ook voor de sociale cohesie. Daar is zeker vandaag nood aan.”

De tijden zijn veranderd, merken ze bij Horeca Vlaanderen, en dat zet klassieke cafés voor een forse uitdaging. “Het rookverbod en het feit dat mensen nu een gewijzigde kijk hebben op alcoholgebruik, doet minder mensen naar de bars trekken. Jongeren drinken ook vaker thuis voor het uitgaan, in een ‘pre-drink’. Ze halen hun alcohol in de nachtwinkel of trekken pas later naar feestjes. Ook dat heeft zijn effect op het cliënteel van de cafés.”

Wie in het straatbeeld op zoek gaat naar een dorpscafé ziet ook heel andere etablissementen dan enkele jaren geleden. “De grenzen vervagen tussen de verschillende types horeca. We zien steeds vaker dat het concept ‘café’ verschuift naar een eetgelegenheid. Er zijn meer koffiebars, er is een trend van meer tijdelijke pop-uphoreca”, legt de CEO uit. En die creativiteit en ruimdenkendheid is een zegen voor die eigenaars, maar een pijnlijke klap voor de cijfers van de gemiddelde Op ’t Hoekske of De Statie.

Vlaanderen toch speciaal

Toch mogen we volgens De Caluwe nog steeds heel fier zijn op onze Vlaamse cafés, dalende cijfers of niet. “In het buitenland zien we steeds meer ketens, ook als cafés. Hier mogen we nog genieten van heel originele eigenwijze concepten, van café-uitbaters die met hart en ziel een eigen zaak uit de grond stampen. Dat kunnen we alleen maar bewonderen.”

De cijfers zijn ook niet zó drastisch als ze lijken. “Daarin zitten ook die verschuivingen van cafés naar eetgelegenheden. Ze zijn dus niet per se stopgezet, maar mee geëvolueerd om zich aan te passen aan gewijzigde marktomstandigheden.

Bron: nieuwsblad.be